نقد و بررسی آثار داستانی احمد محمود

نقد و بررسی علمی آثار داستان نویسان بزرگ، سبب غنی شدن فرهنگ نقد و شناسایی می شود و درنهایت به پویایی و تکامل ادبیّات داستانی می انجامد؛ از اینرو در رساله حاضر، آثار داستانی «احمد محمود»، یکی از همان نویسندگان، مورد نقد و تحلیل قرار گرفته است. بدین ترتیب که ابتدا نگارنده مباحث نقد نظری و عناصر داستان را مورد مطالعه قرار داده و پس از آشنایی کامل با آن مباحث و نظریّات، به نقد علمی داستانها در دو بُعد ساختاری و محتوایی پرداخته است. از تحقیق در آثار داستانی این نویسنده پر کار و موفّق، چنین بر می آید که وی از تکنیک داستان پردازی در حدّ معمول و طبیعی استفاده کرده و برخلاف بسیاری از نویسندگان دوره خود، در صناعات داستان نویسی، از هیچکدام از نویسندگان غربی متأثّر نشده است؛ به همین جهت داستانهایش به راحتی با توده های مردم ارتباط برقرار می کند. به نظر می رسد که شیوه مستقل داستان پردازیِ محمود، از مجموعه «زائری زیر باران» آغاز می شود و در رمان «مدار صفر درجه» به اوج کمال و پروردگی خود می رسد. «محمود» در خلق آثارش، بیشتر به عامل تجربه و مشاهده تکیه می کند و همین امر داستانهای او را در زمره آثار نویسندگان مکتب رئالیسم قرار می دهد. او در تمام داستانهایش به مفاهیمی چون عدالت اجتماعی، آزادی، امنیّت و ... می پردازد و در رمانهایش، دوره هایی از حیات تاریخی، اجتماعی و سیاسی مردم ایران را بازسازی می کند. در ضمن مهارت استادانه وی در به کار گیری عناصر مختلف بومی زادگاهش در داستانها، او را در ردیف برجسته ترین نویسندگان ادبیات اقلیمی ایران می نشاند.